Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

gustatus N M

  • 1 gustatus

    gustātus, ūs [id.; a tasting of food; hence].
    I.
    The taste, as one of the five senses:

    gustatus, qui sentire eorum, quibus vescimur, genera debet,

    Cic. N. D. 2, 56, 141; id. de Or. 3, 25, 99:

    existimaverim omnibus (animalibus) sensum et gustatus esse,

    Plin. 10, 71, 91, § 196.—
    II.
    The taste, flavor of any thing.
    A.
    Lit.:

    varietas pomorum eorumque jucundus non gustatus solum, sed odoratus etiam et aspectus,

    Cic. N. D. 2, 63, 158:

    (uva) primo est peracerba gustatu,

    id. de Sen. 15, 53.—
    B.
    Trop.:

    libidinosi verae laudis gustatum non habent,

    Cic. Phil. 2, 45, 115.

    Lewis & Short latin dictionary > gustatus

  • 2 gustātus

        gustātus ūs    [gusto], the taste, sense of taste: gustatus, qui sentire debet, etc.— A taste, flavor: pomorum iucundus: (uva) peracerba gustatu.— Fig., flavor, enjoyment: verae laudis.
    * * *
    taste, sense of taste; tasting

    Latin-English dictionary > gustātus

  • 3 in-gustātus

        in-gustātus adj.,     not tasted before: ilia rhombi, H.

    Latin-English dictionary > in-gustātus

  • 4 sapor

    săpor, ōris, m. [sapio, I.].
    I.
    Lit., a taste, relish, flavor, savor (objectively of the taste inherent in a thing; whereas gustatus is used subjectively, of the taste experienced by him who eats or drinks;

    class.),

    Lucr. 2, 679; cf.: si quem forte inveneritis, qui aspernetur oculis pulchritudinem rerum, non odore ullo, non tactu, non sapore capiatur, excludat auribus omnem suavitatem, Cic. Cael. 17, 42:

    ut mel, suo proprio genere saporis, dulce esse sentitur,

    id. Fin. 3, 10, 34:

    in os salsi venit umor saepe saporis,

    Lucr. 4, 222; 2, 401:

    asper in ore sapor (amelli),

    Verg. G. 4, 277:

    tardus,

    id. ib. 2, 126:

    asper maris,

    Plin. 2, 100, 104, § 222:

    vini,

    id. 24, 9, 38, § 60:

    asperrimus,

    id. 14, 2, 4, § 22:

    dulcis,

    Hor. C. 3, 1, 19:

    odoratus et jucundus,

    Plin. 26, 8, 50, § 83:

    austerus,

    id. 25, 5, 20, § 45:

    tristi poma sapore,

    Ov. Tr. 4, 6, 12.—In plur., Lucr. 2, 430; 2, 504; Hor. S. 2, 4, 36; Plin. 11, 37, 65, § 174; 8, 51, 77, § 209; 15, 27, 32, § 106 al.—
    B.
    Transf. ( poet. or in post-Aug. prose).
    1.
    Subjectively for gustatus, a sense of taste, a taste which a person has of any thing:

    an poterunt oculos aures reprehendere? an aures Tactus? an hunc porro tactum sapor arguet oris?... Seorsus sapor oris habet vim,

    Lucr. 4, 487 sq.:

    aliis aliud taetrius esset orisque sapori,

    id. 2, 511.—
    2.
    Concr. (mostly in the plur.), that which tastes good, a dainty, delicacy, Tib. 1, 7, 35; Verg. G. 4, 62; Plin. 9, 17, 29, § 63; 12, 1, 2, § 4.—In sing.:

    et tunsum gallae admiscere saporem,

    i.e. juice, Verg. G. 4, 267.—
    3.
    A smell, scent, odor, Plin. 32, 10, 39, § 117.—
    II.
    Trop.
    1.
    Of style:

    vernaculus,

    i.e. taste, elegance, Cic. Brut. 46, 172; Arn. 3, p. 108:

    Atticus,

    Quint. 12, 10, 75; cf. id. 6, 4, 107:

    sermo non publici saporis,

    of uncommon elegance, Petr. 3, 1.—
    2.
    Of conduct:

    homo sine sapore,

    without refinement, Cic. post Red. in Sen. 6, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > sapor

  • 5 gustō

        gustō āvī, ātus, arē    [gustus], to taste, take a little of: aquam: leporem, Cs.: aliquid de sanguine, Iu.— To take a slight meal, take luncheon, eat a little: quorum nemo gustavit cubans.— Fig., to taste, partake of, enjoy: civilem sanguinem: partem liquidae voluptatis: praecepta: summatim rerum causas: Metrodorum illum, i. e. heard for a while: lucellum, H.—Prov.: primis labris gustare, i. e. learn a little of.
    * * *
    gustare, gustavi, gustatus V
    taste, sip; have some experience of; enjoy

    Latin-English dictionary > gustō

  • 6 iam

        iam adj.    I. Of time, at the moment, at the present moment, now, at this time, just now, at present: iam satis credis sobrium esse me, T.: saltūs reficit iam roscida luna, V.: Iam melior, iam, diva, precor, V.: iura ipsa iam certa propter vetustatem: iam iam intellego quid dicas, now, precisely now: Iam iam nulla mora est, V.—At the moment, just, at the time spoken of, then, now: iam ut limen exirem, T.: iam invesperascebat, L.: Helvetii iam traduxerant, etc., Cs.—Just, but now, a moment ago, a little while ago: primum iam de amore hoc comperit, T.: hiems iam praecipitaverat, Cs.: domum quam tu iam exaedificatum habebas.—Just now, forthwith, immediately, presently, straightway, directly: iam adero, T.: cum iam te adventare arbitraremur: iam faciam quod voltis, H.: Accede ad ignem... iam calesces, T.: iam hic conticescet furor, L.: Iam te premet nox, H.: Sed iam age, carpe viam, V.: Iam iam futurus rusticus, H.: iam inde a principio, from the very beginning: iam inde a consulatu meo, ever since.—Already, by this time, ere now, so soon: (animi) aut iam exhausti aut mox exhauriendi, L.: quia luserat Iam olim ille ludum, T.: vos, quem ad modum iam antea, defendite: antea iam, S.—At last, now, only now: iamque eum ad sanitatem reverti arbitrabatur, Cs.: iam tandem, L., V.—Already, by this time, ere now, till now, hitherto: amisso iam tempore: quos iam aetas a proeliis avocabat.—Until now, ever, all the time: dederas enim iam ab adulescentiā documenta: iam ab illo tempore, cum, etc., from the very time when, etc.: iam inde a puero, T.: iam ex quo, ever since, L.—With a neg, no longer: si iam principatum obtinere non possint, Cs.: si iam non potestis: cum iam defenderet nemo, Cs.: cum nulla iam proscriptionis mentio fieret: Nullane iam Troiae dicentur moenia? never more, V.— With comp, from time to time, gradually: inferiora habent rivos et iam humano cultu digniora loca, L.—In phrases, iam iamque, once and again, continually, every moment: iam iamque esse moriendum, that death is always impending: Caesar adventare iam iamque nuntiabatur, Cs.: iam iamque tenere Sperat, O.: iam iamque magis, more and more, V.: iam nunc, just now, at this very moment, even at this time: quae cum cogito, iam nunc timeo quidnam, etc.: dux, iam nunc togatus in urbe, L.: iam pridem (iampridem), long ago, long since, a long time ago: ad mortem te duci iam pridem oportebat: erat Iam pridem apud me, etc., T.: cupio equidem, et iam pridem cupio, etc., this long time: veritus ne traderetur Philippo, iam pridem hosti, L.—With dudum (iamdudum, iandudum), long since, long before, a long time ago, this long time: Iam dudum dixi idemque nunc dico, T.: quem iam dudum exspectat: iam dudum flebam, had long been weeping, O.—Forthwith, immediately, at once, directly (poet.): iam dudum sumite poenas, V.: expulsi iam dudum monte iuvenci petunt, etc., O.—With tum, at that very time, even then, then already: iam tum erat suspitio, etc., T.: se iam tum gessisse pro cive: iam tum dicione tenebat Sarrastīs populos, V.—With tunc, at that very time, even then: nisi iam tunc omnia negotia confecissem.—With diu, this long time, see diu.    II. Of assurance, in a conclusion, now, then surely, then, at once, no doubt: si cogites, remittas iam me onerare iniuriis, T.: si iubeat eo dirigi, iam in portu fore classem, L.: iam hoc scitis: quae cum ita sint, ego iam hinc praedico, L.—In transitions, now, moreover, again, once more, then, besides: iam de artificiis... haec fere accepimus: iam illud senatus consultum, quod, etc.: at enim iam dicetis virtutem non posse constitui, si, etc. —In enumerations, besides, too: et aures... itemque nares... iam gustatus... tactus autem.— Repeated: iam... iam, at one time... at another, now... now, at this time... at that, once... again: Qui iam contento, iam laxo fune laborat, H.: iam secundae, iam adversae res, L.—For emphasis, now, precisely, indeed: quem iam cur Peripateticum appellem, nescio: cetera iam fabulosa, Ta.—With et: et iam, and indeed, and in fact: et iam artifex, ut ita dicam, stilus: et orare et iam liberius accusare.—Rarely with ergo: iam ergo aliquis Condemnavit, in very truth.—After non modo... sed, now, even, I may say: non cum senatu modo, sed iam cum diis bellum gerere, L. —In climax, now, even, indeed, really: iam in opere quis par Romano miles? L.: iam illa perfugia minime sunt audienda.

    Latin-English dictionary > iam

  • 7 re-spuō

        re-spuō uī, ere,    to spit back, discharge by spitting, cast out, cast off, eject, expel: gustatus, id, quod valde dulce est, respuit: quas natura respuerit: invisum cadaver (humus), O.—Fig., to reject, repel, refuse, spurn, dislike, disapprove: quis te tum audiret illorum? respuerent aures: id quod omnium mentes aspernentur ac respuant: haec aetas omne quod fieri non potest respuit: condicionem, Cs.: Caesaris interdicta respuuntur, are spurned: in animis hominum respui, L.: consolationem.

    Latin-English dictionary > re-spuō

  • 8 sēnsus

        sēnsus ūs, m    [SENT-], a perceiving, observation: utere igitur argumento tute ipse sensūs tui, accept a proof from your own experience: oppidanos a sensu eius (operis) avertere, Cu.— A power of perceiving, perception, feeling, sensation, sense, consciousness: doloris: moriundi sensum celeritas abstulit: (Niobe) posuit sensum, saxea facta, mali, O.— A sense, special sense: ut nec ullus sensus maneat: oculorum: neque oculis neque auribus neque ullo sensu percipi: gustatus, qui est sensus maxime voluptarius: sensūs in capite conlocati sunt.— Feeling, sentiment, emotion, inclination, disposition: ipse in commovendis iudicibus eis ipsis sensibus permoveri: vestri sensūs ignarus: amandi... amoris: meus me sensus, quanta vis fraterni sit amoris, admonet: erga nos sensus civium.— An opinion, thought, sense, view, notion: animi: sensus eius de re p.: dissidenti sensūs suos aperire, N.: in his ipsis rebus aliquem sensum habere.— A habit of mind, mode of thinking, notion, taste: volgaris popularisque: haec oratio longe a nostris sensibus abhorrebat.—Esp., with communis, a general mode of thinking, prevailing notion, common insight, common sense: id a consuetudine communis sensūs abhorrere: quae versantur in sensu hominis communi: Communi sensu plane caret, H.: quod in communibus hominum sensibus positum est: ex communibus sensibus ducta oratio, from the usual lines of thought, Ta. — Consciousness, sense, understanding: a mero redeant in pectora sensūs, O.: nisi si timor abstulit omnem Sensum animumque, O.— Sense, idea, meaning, signification: testamenti, Ph.: verba, quibus voces sensūsque notarent, H.: verbi, O.
    * * *
    feeling, sense

    Latin-English dictionary > sēnsus

  • 9 adspernor

    aspernor (wrongly ads-), ātus, 1, v. dep. a. [for ab-spernor, as as-pello for abpello, as-porto for ab-porto; cf. ab init.; Doed. Syn. II. p. 179, and Vanicek, p. 1182], lit., to cast off a person or thing (ab se spernari; cf. sperno and spernor); hence, to disdain, spurn, reject, despise (simply with the accessory idea of aversion = recuso, respuo, reicio, and opp. to appeto, concupisco; on the other hand, contemnere, not to fear, is opp. to metuere, timere; and despicere, not to value a thing, is opp. to revereri; cf. Doed. Syn. cited supra; class.; very freq. in Cic.;

    more rare in the poets): alicujus familiam,

    Ter. Phorm. 2, 3, 24 (aspernari = recusare, avertere, non agnoscere, Don.).
    I.
    Lit.:

    gustatus id, quod valde dulce est, aspernatur,

    Cic. de Or. 3, 25, 99:

    nemo bonus... qui vos non oculis fugiat, auribus respuat, animo aspernetur,

    id. Pis. 20; so id. Fat. 20, 47:

    regem ut externum aspernari,

    Tac. A. 2, 1:

    matrem,

    id. ib. 4, 57:

    de pace legatos haud aspernatus,

    id. ib. 15, 27:

    hanc (proscriptionem) nisi hoc judicio a vobis reicitis et aspernamini,

    Cic. Rosc. Am. 53:

    voluptatem appetit, ut bonum: aspernatur dolorem, ut malum,

    id. Fin. 2, 10, 31; so,

    ut quodam ab hospite conditum oleum pro viridi adpositum, aspernantibus ceteris, solum etiam largius appetisse scribat,

    Suet. Caes. 53:

    si voluptatem aspernari ratione et sapientiā non possemus,

    Cic. Sen. 12, 42:

    querimonias alicujus aspernari, contemnere ac neglegere,

    id. Verr. 2, 4, 51:

    regis liberalitatem,

    id. Tusc. 5, 32, 91 al.; Sall. C. 3, 4:

    diis aspernantibus placamina irae,

    Liv. 7, 3:

    deditionem alicujus,

    id. 8, 2; 9, 41 et saep.:

    consilia,

    Tac. G. 8:

    sententiam,

    id. ib. 11:

    honorem,

    id. ib. 27:

    militiam,

    id. H. 2, 36:

    disciplinam,

    id. A. 1, 16:

    virtutem,

    id. ib. 13, 2:

    panem,

    Suet. Ner. 48 fin.:

    imperium,

    Curt. 10, 5, 13 et saep.:

    Interea cave sis nos aspernata sepultos,

    Prop. 3, 5, 25: aspernabantur ceteros, * Vulg. Luc. 18, 9:

    haud aspernanda precare,

    Verg. A. 11, 106; Phaedr. 5, 4, 4.—With inf. as object:

    illa refert vultu non aspernata rogari,

    Stat. S. 1, 2, 105:

    dare aspernabantur,

    Tac. A. 4, 46. —In Cic. once, to turn away, avert (not from one's self, but from something pertaining to one's self): furorem alicujus atque crudelitatem a suis aris atque templis, Clu. 68 fin.
    II.
    Trop.:

    qui colore ipso patriam aspernaris,

    deny, Cic. Pis. 1.—
    Pass.: qui habet, ultro appetitur; qui est pauper, aspernatur, is held in contempt, Cic. Fragm. ap. Prisc. p. 792 P.:

    regem ab omnibus aspernari, Auct. B. Afr. 93: aspernata potio,

    Arn. 5, p. 175.—Hence, aspernanter, adv. (qs. from the part. aspernans, which does not occur), with contempt, contemptuously:

    aliquid accipere,

    Amm. 31, 4; so Sid. Ep. 7, 2.— Comp., Aug. Mus. 4, 9.— Sup. prob. not used.

    Lewis & Short latin dictionary > adspernor

  • 10 aspernor

    aspernor (wrongly ads-), ātus, 1, v. dep. a. [for ab-spernor, as as-pello for abpello, as-porto for ab-porto; cf. ab init.; Doed. Syn. II. p. 179, and Vanicek, p. 1182], lit., to cast off a person or thing (ab se spernari; cf. sperno and spernor); hence, to disdain, spurn, reject, despise (simply with the accessory idea of aversion = recuso, respuo, reicio, and opp. to appeto, concupisco; on the other hand, contemnere, not to fear, is opp. to metuere, timere; and despicere, not to value a thing, is opp. to revereri; cf. Doed. Syn. cited supra; class.; very freq. in Cic.;

    more rare in the poets): alicujus familiam,

    Ter. Phorm. 2, 3, 24 (aspernari = recusare, avertere, non agnoscere, Don.).
    I.
    Lit.:

    gustatus id, quod valde dulce est, aspernatur,

    Cic. de Or. 3, 25, 99:

    nemo bonus... qui vos non oculis fugiat, auribus respuat, animo aspernetur,

    id. Pis. 20; so id. Fat. 20, 47:

    regem ut externum aspernari,

    Tac. A. 2, 1:

    matrem,

    id. ib. 4, 57:

    de pace legatos haud aspernatus,

    id. ib. 15, 27:

    hanc (proscriptionem) nisi hoc judicio a vobis reicitis et aspernamini,

    Cic. Rosc. Am. 53:

    voluptatem appetit, ut bonum: aspernatur dolorem, ut malum,

    id. Fin. 2, 10, 31; so,

    ut quodam ab hospite conditum oleum pro viridi adpositum, aspernantibus ceteris, solum etiam largius appetisse scribat,

    Suet. Caes. 53:

    si voluptatem aspernari ratione et sapientiā non possemus,

    Cic. Sen. 12, 42:

    querimonias alicujus aspernari, contemnere ac neglegere,

    id. Verr. 2, 4, 51:

    regis liberalitatem,

    id. Tusc. 5, 32, 91 al.; Sall. C. 3, 4:

    diis aspernantibus placamina irae,

    Liv. 7, 3:

    deditionem alicujus,

    id. 8, 2; 9, 41 et saep.:

    consilia,

    Tac. G. 8:

    sententiam,

    id. ib. 11:

    honorem,

    id. ib. 27:

    militiam,

    id. H. 2, 36:

    disciplinam,

    id. A. 1, 16:

    virtutem,

    id. ib. 13, 2:

    panem,

    Suet. Ner. 48 fin.:

    imperium,

    Curt. 10, 5, 13 et saep.:

    Interea cave sis nos aspernata sepultos,

    Prop. 3, 5, 25: aspernabantur ceteros, * Vulg. Luc. 18, 9:

    haud aspernanda precare,

    Verg. A. 11, 106; Phaedr. 5, 4, 4.—With inf. as object:

    illa refert vultu non aspernata rogari,

    Stat. S. 1, 2, 105:

    dare aspernabantur,

    Tac. A. 4, 46. —In Cic. once, to turn away, avert (not from one's self, but from something pertaining to one's self): furorem alicujus atque crudelitatem a suis aris atque templis, Clu. 68 fin.
    II.
    Trop.:

    qui colore ipso patriam aspernaris,

    deny, Cic. Pis. 1.—
    Pass.: qui habet, ultro appetitur; qui est pauper, aspernatur, is held in contempt, Cic. Fragm. ap. Prisc. p. 792 P.:

    regem ab omnibus aspernari, Auct. B. Afr. 93: aspernata potio,

    Arn. 5, p. 175.—Hence, aspernanter, adv. (qs. from the part. aspernans, which does not occur), with contempt, contemptuously:

    aliquid accipere,

    Amm. 31, 4; so Sid. Ep. 7, 2.— Comp., Aug. Mus. 4, 9.— Sup. prob. not used.

    Lewis & Short latin dictionary > aspernor

  • 11 dulcitudo

    dulcĭtūdo, ĭnis, f. [dulcis], sweetness (very rare).
    I.
    Lit.:

    gustatus, qui dulcitudine praeter ceteros sensus commovetur,

    Cic. de Or. 3, 25, 99.—
    II.
    Trop., pleasantness, agreeableness, charm:

    usurarum,

    Dig. 42, 8, 10, § 10: CVM QVA VIXIT ANNIS XIII. CVM MAGNA DVLCITVDINE, in great tenderness (acc. to dulcis, II. B.), Inscr. Grut. 752, 3; so Inscr. Fabr. 250, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > dulcitudo

  • 12 gusto

    gusto, āvi, ātum, 1, v. a. [gustus], to taste, to take a little of any thing (freq. and class.; cf.: libo, manduco, edo, etc.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    cum biduum ita jejunus fuissem, ut ne aquam quidem gustarem,

    Cic. Fam. 7, 26, 1:

    leporem et gallinam et anserem gustare fas non putant,

    Caes. B. G. 5, 11:

    gustatus sanguis,

    Plin. 8, 16, 19, § 52: celerius panis mandendus quam vinum [p. 832] gustandum, Cels. 4, 3:

    gustare de potione,

    Suet. Tit. 2:

    herba subsalsa gustanti,

    Plin. 21, 29, 103, § 175:

    alypon acre gustatu ac lentum,

    id. 27, 4, 7, § 22:

    aliquid de sanguine,

    Juv. 15, 92; 14, 85.—Prov.:

    primis, ut dicitur, labris gustare physiologiam,

    i. e. to have a superficial knowledge of, Cic. N. D. 1, 8, 20.—
    B.
    In partic., to take a slight meal, to take a luncheon or whet; to eat a little:

    Cretes, quorum nemo gustavit umquam cubans,

    Cic. Mur. 35, 74:

    post solem plerumque frigida lavabatur, deinde gustabat, dormiebatque minimum,

    Plin. Ep. 3, 5, 11; Aug. ap. Suet. Aug. 76.—
    II.
    Trop., to taste, partake of, enjoy:

    gustaras civilem sanguinem vel potius exsorbueras,

    Cic. Phil. 2, 29, 71:

    gustare partem ullam liquidae voluptatis,

    id. Fin. 1, 18, 58:

    quod si ipsi haec neque attingere neque sensu nostro gustare possemus, tamen, etc.,

    id. Arch. 8, 17:

    praecepta,

    id. de Or. 1, 32, 145:

    summatim rerum causas et genera ipsa,

    id. ib. 2, 36, 123:

    Metrodorum illum,

    i. e. heard, attended for a while, id. ib. 3, 20, 75:

    partem aliquam rei publicae,

    id. Fam. 12, 23, 3:

    sermonem alicujus,

    i. e. listen to, overhear, Plaut. Most. 5, 1, 15:

    amorem vitae,

    Lucr. 5, 179:

    lucellum,

    Hor. S. 2, 5, 82.

    Lewis & Short latin dictionary > gusto

  • 13 gustus

    gustus, ūs, m. [kindred with Sanscr. ǵush, to be fond of; Gr. geuô, geuomai, geusis, taste], a tasting of food, a partaking slightly or eating a little of any thing (mostly post-Aug.; not in Cic.; cf.: gustatus, sapor).
    I.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    minister inferre epulas et explorare gustu solitus,

    Tac. A. 12, 66:

    explorare aliquid gustu,

    Col. 1, 8, 18; 2, 2, 20; cf. Plin. 31, 10, 46, § 114:

    gustu libata potio,

    Tac. A. 13, 16:

    cum ille ad primum gustum concidisset,

    Suet. Ner. 33:

    sine crebro salis gustu,

    Plin. 31, 6, 32, § 61.—
    2.
    In partic.
    a.
    A light dish at the beginning of a Roman meal, an antepast, whet, relish, = gustatio, Mart. 11, 31, 4; 11, 52, 12:

    gustus elementa per omnia quaerunt,

    Juv. 11, 14.—Also in a neutr. form:

    gustum versatile sic facies,

    Apic. 4, 5, § 181 sqq.—
    b.
    A draught of water:

    profer ex illa amphora gustum,

    Petr. 77 fin.
    B.
    Transf., taste, flavor, = sapor (post-Aug.):

    attrahatur spiritu is sucus, donec in ore gustus ejus sentiatur,

    Cels. 6, 8, 6; Col. 3, 2, 24; Plin. 14, 1, 3, § 12; 26, 8, 50, § 82; 27, 12, 96, § 121 sq.—
    II.
    Trop. (post-Aug.).
    A.
    (Acc. to I. 2. a.) A foretaste, specimen:

    ad hunc gustum totum librum repromitto,

    Plin. Ep. 4, 27, 5:

    expetens versificationis nostrae gustum,

    Col. 11, 1, 2:

    gustum tibi dare volui,

    Sen. Ep. 114, 18.—
    B.
    (Acc. to I. B.) Taste:

    urbanitas significat sermonem praeferentem in verbis et sono et usu proprium quendam gustum urbis,

    Quint. 6, 3, 17.

    Lewis & Short latin dictionary > gustus

  • 14 ingustatus

    in-gustātus, a, um, adj. [id.], untasted, not tasted before:

    ilia rhombi,

    Hor. S. 2, 8, 30.

    Lewis & Short latin dictionary > ingustatus

  • 15 jam

    jam, adv. [for diam, collat. form of diem, cf. pri-dem, du-dum, Corss. Ausspr. I. p. 213; II. p. 850; but acc. to Curt. Gr. Etym. 398, 620; locat. form from pronom. stem ja].
    I.
    Of time, denoting a point or moment of time as coinciding with that of the action, etc., described.
    A.
    Of present time.
    1.
    As opp. to past or future, at this time, now, just now, at present, i. e. while I speak or write this.
    a.
    Jam alone:

    jamne autem, ut soles, deludis?

    Plaut. Aul. 5, 11:

    jam satis credis sobrium esse me,

    Ter. Eun. 4, 4, 36:

    saltus reficit jam roscida luna,

    Verg. G. 3, 337:

    jam tenebris et sole cadente,

    id. ib. 3, 401:

    jamque dies, ni fallor, adest,

    id. A. 5, 49:

    jam advesperascit,

    Ter. And. 3, 4, 2:

    reddere qui voces jam scit puer,

    Hor. A. P. 158: stabat modo consularis, modo septemvir epulonum;

    jam neutrum,

    Plin. Ep. 2, 11, 12:

    jam melior, jam, diva, precor,

    Verg. A. 12, 179:

    Hem, scio jam quod vis dicere,

    Plaut. Mil. 1, 1, 36:

    in ea (consuetudine) quaedam sunt jura ipsa jam certa propter vetustatem,

    Cic. Inv. 2, 22, 67:

    jam tempus agi,

    Verg. A. 5, 638:

    surgere jam tempus,

    Cat. 62, 3.—
    b.
    Strengthened.
    (α).
    By repetition: jam jam, jam jamque (nearly = nunc), at this very time, precisely now:

    jam jam intellego, Crasse, quod dicas,

    Cic. de Or. 3, 24, 90:

    jam jam minime miror te otium perturbare,

    id. Phil. 2, 34, 87:

    jam jam dolet quod egi, jam jamque paenitet,

    Cat. 63, 73:

    jam jam linquo acies,

    Verg. A. 12, 875:

    jam jamque video bellum,

    Cic. Att. 16, 9 fin.:

    at illum ruere nuntiant et jam jamque adesse,

    id. ib. 7, 20, 1; cf.:

    jam mihi, jam possim contentus vivere parvo,

    Tib. 1, 1, 25 (7).—
    (β).
    By nunc: jam nunc, just now, at this very time, as things now are:

    jam nunc irata non es,

    Plaut. Am. 3, 2, 65:

    dux, jam nunc locatus in urbe,

    Liv. 22, 38, 9; Hor. Ep. 2, 1, 127:

    quae cum cogito, jam nunc timeo quidnam, etc.,

    Cic. Div. in Caecil. 13, 42:

    deliberationis ejus tempus ita jam nunc statui posse, etc.,

    Liv. 31, 32, 3:

    ipsa Venus laetos jam nunc migravit in agros,

    Tib. 2, 3, 3:

    nec jam nunc regina loquor,

    Val. Fl. 8, 47; so,

    nunc jam (nunciam): secede huc nunciam,

    Plaut. Capt. 2, 1, 23:

    audi nunciam,

    Ter. And. 2, 1, 29:

    i nunciam,

    id. Ad. 2, 1, 21: nunc jam sum expeditus, Cass. ap. Cic. Fam. 12, 12, 5:

    nunc jam nobis vobisque consulatus patet,

    Liv. 7, 32, 14.—
    (γ).
    By tum:

    jam tum opifices funguntur munere,

    Plin. 11, 21, 24, § 74; Verg. G. 2, 405; id. A. 1, 18.—
    (δ).
    By pridem, v. jampridem.—
    2.
    In contrast with the time at which something was expected.
    a.
    Of that which occurs sooner, already, so soon:

    quies (animos) aut jam exhaustos aut mox exhauriendos, renovavit,

    Liv. 21, 21, 7:

    gravitate valetudinis, qua tamen jam paululum videor levari,

    Cic. Fam. 6, 2, 1; 3, 8, 16:

    jamne ibis,

    are you going so soon, Plaut. Men. 2, 3, 86; id. Rud. 2, 7, 26.—
    b.
    Of that which occurs later, at last, now, only now:

    ohe jam desine deos uxor gratulando obtundere,

    Ter. Heaut. 5, 1, 8:

    postulo, Dave, ut redeat jam in viam,

    id. And. 1, 2, 19:

    jamque sero diei subducit ex acie legionem faciendis castris,

    Tac. A. 2, 21:

    jam sanguinis alti vis sibi fecit iter,

    Luc. 2, 214.—Tandem or aliquando is often added:

    jam tandem ades ilico,

    Plaut. Mil. 4, 2, 39:

    putamus enim utile esse te aliquando jam rem transigere,

    Cic. Att. 1, 4, 1:

    jam tandem Italiae fugientis prendimus oras,

    Verg. A. 6, 61; Liv. 22, 12, 10.—
    3.
    As continued from the past, already, by this time, ere now, till now, hitherto:

    et apud Graecos quidem jam anni prope quadrigenti sunt, etc.,

    Cic. Or. 51, 171:

    obsolevit jam ista oratio,

    id. de Imp. Pomp. 17, 52:

    nondum feminam aequavimus gloriā, et jam nos laudis satietas cepit?

    Curt. 9, 6, 23.—With numerals and words specifying time:

    jam biennium est, cum mecum coepit rem gerere,

    Plaut. Merc. 3, 1, 35; so,

    plus jam anno,

    id. Curc. 1, 1, 14:

    sunt duo menses jam,

    Cic. Rosc. Com. 3, 8:

    qui septingentos jam annos vivunt, etc.,

    id. Fl. 26, 63:

    annum jam tertium et vicesimum regnat,

    id. de Imp. Pomp. 3, 7; id. Fin. 2, 29, 94.—
    4.
    With imperatives, to express haste or impatience, like Engl. now, now, straightway, at once:

    quid miserum, Aenea, laceras? Jam parce sepulto,

    Verg. A. 3, 41:

    sed jam age, carpe viam,

    id. ib. 6, 629:

    et jam tu... illum adspice contra,

    id. ib. 11, 373.—So in impetuous or passionate questions (freq. in Plaut.):

    Jam tu autem nobis praeturam geris?

    Plaut. Ep. 1, 1, 23; cf. id. Aul. 5, 11; id. Bacch. 2, 2, 25.—
    5.
    Jam... jam, at one time... at another, now... now, at this time... at that:

    jamque eadem digitis jam pectine pulsat eburno,

    Verg. A. 647:

    jamque hos cursu, jam praeterit illos,

    id. ib. 4, 157:

    qui jam contento, jam laxo fune laborat,

    Hor. S. 2, 7, 20:

    jam vino quaerens, jam somno fallere curas,

    id. ib. 2, 7, 114:

    jam secundae, jam adversae res, ita erudierant, etc.,

    Liv. 30, 30; Tib. 1, 2, 49; Ov. M. 1, 111.—
    B.
    Of past time.
    1.
    In the time just past, but now, a moment ago, a little while ago, just:

    videamus nunc quam sint praeclare illa his, quae jam posui, consequentia,

    Cic. Fin. 3, 7, 26:

    Arsinoë et jam dicta Memphis,

    Plin. 5, 9, 11, § 61:

    insulae praeter jam dictas,

    id. 3, 26, 30, § 151:

    hiems jam praecipitaverat,

    Caes. B. C. 3, 25, 1:

    domum quam tu jam exaedificatam habebas,

    Cic. Att. 1, 6, 1.—
    2.
    Like English now, by this time, already.
    a.
    Alone:

    jam advesperascebat,

    Liv. 39, 50:

    Hannibalem movisse ex hibernis, et jam Alpes transire,

    id. 27, 39:

    et jam fama volans... domos et moenia complet,

    Verg. A. 11, 139; 12, 582; Caes. B. G. 1, 11; 6, 6:

    jamque rubescebat Aurora,

    Verg. A. 3, 521; 10, 260:

    ut semel inclinavit pugna, jam intolerabilis Romana vis erat,

    Liv. 6, 32:

    cum decimum jam diem graviter ex intestinis laborarem,

    Cic. Fam. 7, 26, 1.—
    b.
    Strengthened.
    (α).
    Jam jamque, Verg. A. 8, 708.—
    (β).
    By tum, as early as that:

    se jam tum gessisse pro cive,

    Cic. Arch. 5, 11; Liv. 29, 1; Verg. 7, 738; Tac. Agr. 45.—
    (γ).
    By tunc (post-Aug.;

    once in Cic.),

    Suet. Aug. 89; id. Ner. 7; Tac. H. 4, 50; Cic. Fam. 3, 12, 3 dub.—
    3.
    Of a time succeeding another time referred to, from that time, thenceforth, thereafter (esp. with a or ab, when it is often = Eng. even, very):

    qui aequom esse censent nos jam a pueris nasci senes,

    Ter. Heaut. 2, 1, 2:

    quae me maxime sicuti jam a prima adolescentia delectarunt,

    Cic. Fam. 1, 9, 67:

    benevolentia quae mihi jam a pueritia tua cognita est,

    id. ib. 4, 7, 1:

    dederas enim jam ab adolescentia documenta,

    id. Mil. 8, 22: jam ab illo tempore, cum, etc., from the very time when, etc., id. Fam. 2, 16, 9; cf.:

    urgerent philosophorum greges jam ab illo fonte et capite Socrate,

    id. de Or. 1, 10, 42. —So with ex:

    jam ex quo ipse accepisset regnum,

    ever since, Liv. 42, 11, 8.—
    C.
    Of future time.
    1.
    In the time immediately approaching, forthwith, straightway, directly, presently:

    occlude sis fores ambobus pessulis: jam ego hic ero,

    Plaut. Aul. 1, 2, 25:

    ille jam hic aderit,

    id. Ep. 2, 2, 72: omitte;

    jam adero,

    Ter. Eun. 4, 6, 26; cf. id. ib. 4, 6, 1; id. And. 1, 2, 9; 4, 4, 38: bono animo es;

    jam argentum ad eam deferes, quod ei es pollicitus,

    id. Heaut. 4, 6, 18:

    facere id ut paratum jam sit,

    Plaut. As. 1, 1, 76:

    jam fuerit, neque post unquam revocare licebit,

    Lucr. 3, 927:

    jam faciam quod voltis,

    Hor. S. 1, 1, 16:

    jam enim aderunt consules ad suas Nonas,

    Cic. Att. 7, 20, 2.—
    2.
    In the time immediately succeeding another time referred to, forthwith, at once, straightway, then:

    nunc ubi me illic non videbit, jam huc recurret,

    Ter. Ad. 4, 1, 10:

    accede ad ignem... jam calesces,

    id. Eun. 1, 2, 5:

    nisi puerum tollis, jam ego hunc in mediam viam provolvam,

    id. And. 4, 4, 38:

    de quibus jam dicendi locus erit, cum de senioribus pauca dixero,

    Cic. Brut. 25, 96:

    agedum, dictatorem creemus. Jam hic centicescet furor,

    Liv. 2, 29, 11:

    aperi, inquit, jam scies,

    Petr. 16, 2; cf. Verg. A. 1, 272.—
    3.
    Representing as present an impending event, now, already, presently (mostly poet.):

    jam te premet nox,

    Hor. C. 1, 4, 16:

    jam veniet mors, jam subrepet iners aetas,

    Tib. 1, 1, 70:

    jam mare turbari trabibus videbis, jam fervere litora flammis,

    Verg. A. 4, 566; 6, 676:

    alius Latio jam partus Achilles,

    id. ib. 6, 89:

    hic magnae jam locus urbis erit,

    Tib. 2, 5, 55.—
    D.
    With negatives, denoting cessation of previous condition: jam non, no more, no longer:

    quem odisse jam non potestis,

    Cic. Clu. 10, 29; Ov. M. 4, 382:

    non jam,

    not any more, Cic. Div. in Caecil. 1, 3:

    nihil jam,

    Caes. B. G. 2, 21.—
    E.
    With comparatives:

    ad mitiora jam ingenia,

    which had become milder, Liv. 27. 39:

    ad ferociores jam gentes,

    which then were less civilized, id. 21, 60:

    una jam potior sententia,

    Stat. Th. 2, 368.
    II.
    In other relations.
    A.
    To denote that something will certainly, properly, or easily occur, under certain circumstances.
    1.
    In a conclusion, to emphasize its relation to the condition, then surely, then:

    si cogites, remittas jam me onerare injuriis,

    Ter. And. 5, 1, 6: si quis voluerit animi sui [p. 1012] notionem evolvere, jam se ipse doceat, eum virum bonum esse, Cic. Off. 3, 19, 76:

    si hoc dixissem, jam mihi consuli jure optimo senatus vim intulisset,

    id. Cat. 1, 8, 21; id. Leg. 1, 12, 34; id. Brut. 17, 68:

    si jubeat eo dirigi, jam in portu fore omnem classem,

    Liv. 29, 27, 8.—
    2.
    In a consequence, to show that it is conceived as immediate, now, then, therefore: satis est tibi in te, satis in legibus;

    jam contemni non poteris,

    Cic. Fin. 2, 26, 84:

    jam hoc non potest in te non honorifice esse dictum,

    id. Fam. 5, 2, 2; id. Leg. 2, 24, 60; id. Clu. 16, 46:

    nec hanc solam Romani meretricem colunt... Jam quanta ista immortalitas putanda est,

    Lact. 1, 20, 5:

    Quae cum ita sint, ego jam hinc praedico,

    Liv. 40, 36, 14: conspecta et ex muris ea multitudo erat;

    jamque etiam legionariae cohortes sequebantur,

    id. 10, 43, 1.—
    B.
    In transitions.
    1.
    To a new subject, now, moreover, again, once more then:

    jam de artificiis et quaestibus... haec fere accepimus,

    Cic. Off. 1, 42, 150; Verg. G. 2, 57:

    jam jura legitima ex legibus cognosci oportebit,

    Cic. Inv. 2, 22, 68:

    jam illud senatus consultum, quod eo die factum est, etc.,

    id. Fam. 5, 2, 4:

    jam Saliare Numae carmen qui laudat,

    Hor. Ep. 2, 1, 86. —So with vero:

    jam vero motus animi, sollicitudines aegritudinesque oblivione leniuntur,

    Cic. Tusc. 5, 38, 110:

    jam vero virtuti Cn. Pompei quae potest par oratio inveniri?

    id. de Imp. Pomp. 11, 29; 14, 41; id. Off. 3, 13 init. —With at enim:

    at enim jam dicetis virtutem non posse constitui, si ea, etc.,

    Cic. Fin. 4, 15, 40 init.
    2.
    In enumerations:

    et aures... itemque nares... jam gustatus... tactus autem,

    Cic. N. D. 2, 56, 141.—So sometimes repeatedly, at one time... at another... at another, jam... jam... jam:

    jam medici, jam apparatus cibi, jam in hoc solum importatum instrumentum balinei nullius non succurrit valetudini,

    Vell. 2, 114, 2; cf. Flor. 2, 17, 8, and I. A. 5. supra.—
    C.
    For emphasis.
    1.
    After non modo... sed ( = adeo), now, even, I may say:

    non cum senatu modo, sed jam cum diis bellum gerere,

    Liv. 21, 63, 6.—
    2.
    Pressing the strict sense of a word or clause, now, precisely, indeed:

    (Hieronymum) quem jam cur Peripateticum appellem, nescio,

    Cic. Fin. 5, 5, 14:

    hoc quidem haud molestum est jam, quod collus collari caret,

    Plaut. Capt. 2, 2, 107:

    loquor enim jam non de sapientium, sed de communibus amicitiis,

    Cic. Lael. 21, 77:

    te quoque jam, Thais, ita me di bene ament, amo,

    Ter. Eun. 5, 2, 43:

    imitatio morum alienorum... jam inter leniores affectus numerari potest,

    Quint. 9, 2, 58:

    reliqua jam aequitatis sunt,

    id. 7, 1, 62:

    cetera jam fabulosa,

    Tac. G. 46:

    desine: jam venio moriturus,

    Verg. A. 10, 881.—So esp. with et: et jam (cf. etiam), and indeed, and in fact, et lenitas illa Graecorum et verborum comprehensio, et jam artifex, ut ita dicam, stilus, Cic. Brut. 25, 96:

    pulchriora etiam Polycleti et jam plane perfecta,

    id. ib. 18, 70:

    Pompeium et hortari et orare et jam liberius accusare non desistimus,

    id. Fam. 1, 1, 3; Quint. Decl. 5, 3; Luc. 8, 659; cf.

    jamque,

    Cic. Fam. 4, 6, 9; so,

    jam et: nec deerat Ptolemaeus, jam et sceleris instinctor,

    Tac. H. 1, 23; 1, 22;

    and, ac jam: ac jam, ut omnia contra opinionem acciderent, tamen se plurimum navibus posse,

    Caes. B. G. 3, 9: jam ergo, in very fact:

    jam ergo aliquis condemnavit,

    Cic. Clu. 41, 113.—
    3.
    In climax, even, indeed, really:

    opus Paniceis, opus Placentinis quoque... jam maritumi omnes milites opus sunt mihi,

    Plaut. Capt. 1, 2, 59:

    jam illa quae natura, non litteris, assecuti sunt, neque cum Graecia neque ulla cum gente sunt conferenda,

    Cic. Tusc. 1, 1, 2:

    jam in opere quis par Romano miles?

    Liv. 9, 19, 8; Quint. 12, 1, 45; Cic. Rep. 1, 5; Hor. Ep. 2, 1, 83.

    Lewis & Short latin dictionary > jam

  • 16 odoratus

    1.
    ŏdōrātus, a, um, P a., from odoro.
    2.
    ŏdōrātus, ūs, m. [odoror], a smelling, smell.
    I.
    Lit. (class.), eorum jucundus non gustatus solum. sed odoratus etiam, et spectatus, Cic. N. D. 2, 63, 158.—
    II.
    Transf.
    A.
    The sense of smell:

    nihil necesse est de gustatu et odoratu loqui,

    Cic. Ac. 2, 7, 20:

    insecta habent oculos, aliqua et odoratum,

    Plin. 11, 4, 3, § 10.—
    B.
    A smell, scent, odor which a thing gives out, Plin. 25, 13, 95, § 151.

    Lewis & Short latin dictionary > odoratus

  • 17 potulenta

    pōtŭlentus ( pōcŭl-), a, um, adj. [potus].
    I.
    That may be drunk, drinkable (rare but class.).— Subst. plur.: pōtŭlen-ta, ōrum, n., drinkables, drinks:

    gustatus habitat in eā parte oris, quā esculentis et potulentis iter natura patefecit,

    Cic. N. D. 2, 56, 141:

    esculenta omnia et potulenta,

    Gell. 17, 11, 2; cf. Q. Scaevola ap. Gell. 4, 1, 17.—
    II.
    Drunken, intoxicated (post-Aug.), Suet. Oth. 2; App. M. 3, p. 131, 18.

    Lewis & Short latin dictionary > potulenta

  • 18 potulentus

    pōtŭlentus ( pōcŭl-), a, um, adj. [potus].
    I.
    That may be drunk, drinkable (rare but class.).— Subst. plur.: pōtŭlen-ta, ōrum, n., drinkables, drinks:

    gustatus habitat in eā parte oris, quā esculentis et potulentis iter natura patefecit,

    Cic. N. D. 2, 56, 141:

    esculenta omnia et potulenta,

    Gell. 17, 11, 2; cf. Q. Scaevola ap. Gell. 4, 1, 17.—
    II.
    Drunken, intoxicated (post-Aug.), Suet. Oth. 2; App. M. 3, p. 131, 18.

    Lewis & Short latin dictionary > potulentus

  • 19 respuo

    rē-spŭo, ŭi, 3, v. a., to spit back or out; to discharge by spitting; to cast out, cast off, eject, expel, etc. (class.; esp. freq. in the trop. signif.).
    I.
    Lit.:

    quin etiam gustatus, quam cito id, quod valde dulce est, aspernatur ac respuit,

    Cic. de Or. 3, 25, 99:

    quas natura respuerit,

    id. N. D. 2, 9, 24:

    lumen per cornum transit, at imber respuitur,

    Lucr. 2, 389; cf. Quint. 1, 2, 28:

    liquorem ab se,

    Vitr. 7, 4; cf.:

    ferrum ab se (opp. resorbere),

    Lucr. 6, 1054; 2, 197; cf. Plin. 2, 103, 106, § 231; Pall. 1, 33, 2:

    frenos cum sanguine (equus),

    Stat. Th. 8, 544:

    invisum cadaver (humus),

    Ov. Ib. 170:

    oleas albas propter amaritudinem respuit palatum,

    Varr. R. R. 1, 66:

    respuit aqua limum,

    Pall. 1, 33, 2:

    tantum interest repercussum illum (aëra) respuat an excipiat,

    Plin. 33, 9, 45, § 128:

    respuens securis materia,

    id. 17, 10, 14, § 72; cf.:

    tela omnia,

    Luc. 3, 484.—
    II.
    Trop., to reject, repel, refuse; to dislike, disapprove, not accept (syn.:

    reprobo, reicio, repudio): quae nisi respuis ex animo longeque remittis,

    Lucr. 6, 68:

    cum id dicat, quod omnium mentes aspernentur ac respuant,

    Cic. Fat. 20, 47; cf. id. Att. 13, 38 fin.:

    ratio juris respuat hanc defensionem et pro nihilo putet,

    id. Caecin. 19, 56; Liv. 42, 14:

    haec aetas omne quod fieri non potest respuit,

    Cic. Rep. 2, 10, 19:

    quos et praesens et postera respuit aetas,

    Hor. Ep. 2, 1, 42:

    orationem,

    Cic. Mur. 35, 74 fin.:

    quo judex dicto moveatur quid respuat,

    Quint. 6, 4, 19:

    non respuit Caesar condicionem,

    Caes. B. G. 1, 42:

    Caesaris interdicta respuuntur,

    are spurned, Cic. Att. 7, 26, 1; cf. Liv. 2, 41 fin.:

    quod respuunt (aures) immutandum est,

    Cic. Part. Or. 5, 15; Quint. 11, 1, 61; Tac. Or. 9; cf.:

    nemo civis est, qui vos non oculis fugiat, auribus respuat, animo aspernetur,

    Cic. Pis. 20, 45:

    sunt enim qui respuant (consolationem), sed refert quo modo adhibeatur,

    id. Tusc. 3, 33, 79.— Absol.:

    quis te tum audiret illorum? respuerent aures,

    Cic. Planc. 18, 44; Quint. 11, 1, 61; cf.:

    calcitrat, respuit,

    Cic. Cael. 15, 36.—
    * (β).
    Part. pres. with gen.:

    communium vocum respuens nimis ac fastidiens,

    Gell. 6, 15, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > respuo

  • 20 sensus

    1.
    sensus, a, um, Part. of sentio.
    2. I.
    Corporeal, perception, feeling, sensation:

    omne animal sensus habet: sentit igitur et calida et frigida et dulcia et amara, nec potest ullo sensu jucunda accipere et non accipere contraria: si igitur voluptatis sensum capit, doloris etiam capit. etc.,

    Cic. N. D. 3, 13, 32:

    moriendi sensum celeritas abstulit,

    id. Lael. 3, 12:

    si quis est sensus in morte,

    id. Phil. 9, 6, 13:

    (Niobe) posuit sensum saxea facta mali,

    Ov. P. 1, 2, 32:

    sensum voluptatemque percipere,

    Plin. Ep. 1, 10, 12. [p. 1671] —
    B.
    A sense, capacity for feeling:

    ut idem interitus sit animorum et corporum nec ullus sensus maneat, etc.,

    Cic. Lael. 4, 14:

    tactus corporis est sensus,

    Lucr. 2, 435:

    oculorum,

    id. 3, 361; so,

    oculorum, aurium,

    Cic. Tusc. 5, 38, 111; id. Fin. 2, 16, 52; id. Div. 2, 52, 107; cf.

    videndi,

    id. de Or. 2, 87, 357:

    audiendi,

    id. Rep. 6, 18, 19:

    quod neque oculis neque auribus neque ullo sensu percipi potest,

    id. Or. 2, 8:

    quamquam oriretur (tertia philosophiae pars) a sensibus, tamen non esse judicium veritatis in sensibus,

    id. Ac. 1, 8, 30:

    res subjectae sensibus,

    id. ib. 1, 8, 31:

    gustatus, qui est sensus ex omnibus maxime voluptarius,

    id. de Or. 3, 25, 99:

    sensus autem interpretes ac nuntii rerum in capite et facti et conlocati sunt,

    id. N. D. 2, 56, 140:

    omne animal sensus habet,

    id. ib. 3, 13, 32:

    carent conchae visu, omnique sensu alio quam cibi et periculi,

    Plin. 9, 30, 48, § 90:

    ab eā parte opus orsus, ut a sensu ejus, averteret,

    Curt. 4, 6, 9.—
    II.
    Mental, feeling, sentiment, emotion, affection; sense, understanding, capacity; humor, inclination, disposition, frame of mind, etc.:

    ipse in commovendis judicibus eis ipsis sensibus, ad quos illos adducere vellem, permoverer,

    Cic. de Or. 2, 45, 189:

    an vos quoque hic innocentium cruciatus pari sensu doloris adficit?

    id. Verr. 2, 5, 46, § 123:

    vestri sensus ignarus,

    id. Mil. 27, 72:

    humanitatis,

    id. Verr. 2, 1, 18, § 47; id. Rosc. Am. 53, 154:

    applicatio animi cum quodam sensu amandi... ut facile earum (bestiarum) sensus appareat... sensus amoris exsistit, etc.,

    id. Lael. 8, 27; cf.:

    ipsi intellegamus naturā gigni sensum diligendi,

    id. ib. 9, 32:

    meus me sensus, quanta vis fraterni sit amoris, admonet,

    id. Fam. 5, 2, 10:

    utere argumento ipse sensus tui,

    id. Rep. 1, 38, 59:

    nihil est tam molle, tam aut fragile aut flexibile quam voluntas erga nos sensusque civium,

    id. Mil. 16, 42:

    quae mihi indigna et intolerabilia videntur, ea pro me ipso et animi mei sensu ac dolore pronuntio,

    id. Rosc. Am. 44, 129.—
    2.
    Opinion, thought, sense, view:

    animi,

    Cic. de Or. 2, 35, 148:

    valde mihi placebat sensus ejus de re publicā,

    id. Att. 15, 7:

    (orator) ita peragrat per animos hominum, ita sensus mentesque pertractat, ut, etc.,

    id. de Or. 1, 51, 222 sq.:

    qui est iste tuus sensus, quae cogitatio? Brutos ut non probes, Antonios probes?

    id. Phil. 10, 2, 4:

    dissidenti sensus suos aperire,

    Nep. Dion, 8, 2:

    sensus reconditi,

    Plin. Ep. 2, 3, 2.—
    3.
    Esp., the common feelings of humanity, the moral sense, taste, discretion, tact in intercourse with men, often called in full sensus communis (sometimes with hominum), and often in other phrases of similar force:

    ut in ceteris (artium studiis) id maxime excellat, quod longissime sit ab imperitorum intellegentiā sensuque disjunctum, in dicendo autem vitium vel maximum sit a volgari genere orationis atque a consuetudine communis sensus abhorrere,

    Cic. de Or. 1, 3, 12:

    quae versantur in sensu hominum communi,

    id. ib. 2, 16, 68; id. Planc. 13, 31:

    communis ille sensus in aliis fortasse latuit,

    id. ib. 14, 34; Hor. S. 1, 3, 66:

    sit in beneficio sensus communis,

    Sen. Ben. 1, 12, 3; id. Ep. 5, 4; 105, 3; Quint. 1, 2, 20:

    rarus sensus communis in illā fortunā,

    Juv. 8, 73. — Plur., Cic. Clu. 6, 17:

    ea sunt in communibus infixa sensibus,

    id. de Or. 3, 50, 195; so,

    vulgaris popularisque sensus,

    id. ib. 1, 23, 108:

    haec oratio longe a nostris sensibus abhorrebat,

    id. ib. 1, 18, 83; cf.:

    mirari solebam istum in his ipsis rebus aliquem sensum habere, quem scirem nullā in re quicquam simile hominis habere,

    id. Verr. 2, 4, 14, § 33.—
    B.
    Transf. (in the poets, and also in prose after the Aug. per.), of the thinking faculty, sense, understanding, mind, reason (syn.: mens, ratio).
    1.
    In gen. (rare):

    misero quod omnes Eripit sensus mihi,

    Cat. 51, 6; cf.:

    tibi sensibus ereptis mens excidit,

    id. 66, 25; Ov. M. 3, 631; 14, 178:

    (quibus fortuna) sensum communem abstulit,

    common sense, Phaedr. 1, 7, 4 (in another signif., v. supra, II. A. fin., and infra, 2. fin.):

    eam personam, quae furore detenta est, quia sensum non habet, etc.,

    Dig. 24, 3, 22, § 7:

    nec potest animal injuriam fecisse, quod sensu caret,

    ib. 9, 1, 1, § 3.—
    2.
    In partic., of discourse.
    a.
    Abstr., sense, idea, notion, meaning, signification (syn.: sententia, notio, significatio, vis; poet. and post-Aug.; freq. in Quint.): nec testamenti potuit sensus colligi, Phaedr. 4, 5, 19:

    verba, quibus voces sensusque notarent,

    Hor. S. 1, 3, 103:

    is verbi sensus,

    Ov. F. 5, 484:

    quae verbis aperta occultos sensus habent,

    Quint. 8, 2, 20:

    ambiguitas, quae turbare potest sensum,

    id. 8, 2, 16:

    verba duos sensus significantia,

    id. 6, 3, 48: allêgoria aliud verbis, aliud sensu ostendit, id. 8, 6, 44:

    Pomponium sensibus celebrem, verbis rudem,

    Vell. 2, 9, 5:

    horum versuum sensus atque ordo sic, opinor, est,

    Gell. 7, 2, 10:

    egregie dicta circa eumdem sensum tria,

    Sen. Ep. 7, 10.—Introducing a quotation:

    erat autem litterarum sensus hujusmodi,

    Amm. 20, 8, 4.—With gen. person:

    salvo modo poëtae sensu,

    the meaning, Quint. 1, 9, 2.—
    b.
    Concr., a thought expressed in words, a sentence, period (postAug.):

    sensus omnis habet suum finem, poscitque naturale intervallum, quo a sequentis initio dividatur,

    Quint. 9, 4, 61; 7, 10, 16; cf. id. 11, 2, 20:

    puer ut sciat, ubi claudatur sensus,

    id. 1, 8, 1:

    ridendi, qui velut leges prooemiis omnibus dederunt, ut intra quattuor sensus terminarentur,

    id. 4, 1, 62:

    verbo sensum cludere multo optimum est,

    id. 9, 4, 26 et saep.—Hence, communes sensus (corresp. with loci), commonplaces, Tac. Or. 31.

    Lewis & Short latin dictionary > sensus

См. также в других словарях:

  • Gusteris — ( Gustéris , Gustera *) is a rare amphibian lizard This incredibly rare lizard species is living in the Western Macedonia, a part of northern Greece (Lefkopigi, Polyphitos Lake, Kozani, West Macedonia, Greece). It is believed that this strange… …   Wikipedia

  • goust — le Goust, Gustatus, huius gustatus, Sapor. Le goust et jugement des saveurs, Intellectus saporum. Un goust aspre et verd, Austerior gustus. Goust aspre et rude, Astrictus gustus. Gousts tant aspres et si amers, qu on n en peut avaller, Gustus… …   Thresor de la langue françoyse

  • To Serve Man — is a science fiction short story written by Damon Knight, later adapted for use as an episode of the 1960s television series The Twilight Zone . In 2001, the story was awarded a Retro Hugo Award for the Best Short Story of 1951. Synopsis The… …   Wikipedia

  • 509th Operations Group — Infobox Military Unit unit name= 509th Composite Group caption= 509th Composite Group insignia patch dates= December 17 1944 country= United States allegiance= branch= United States Army Air Forces type= Composite bombardment group role= Nuclear… …   Wikipedia

  • gustatorische Prüfung — gus|ta|to|ri|sche Prü|fung [lat. gustatus = Schmecken, Geschmack(sinn)]: sensorische Prüfung …   Universal-Lexikon

  • ԱՆՃԱՇԱԿԵԼԻ — ( ) NBH 1 0198 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 10c, 12c ա. ԱՆՃԱՇԱԿ եւ ԱՆՃԱՇԱԿԵԼԻ ἅγευστος qui gustari non potest, vel gustatus nonfuit Զոր չէ մարթ ճաշակել. որ ինչ չէ անկեալ կամ անկանելի ընդ ճաշակաւ. եւ ʼի վեր քան… …   հայերեն բառարան (Armenian dictionary)

  • gustatory — (adj.) 1680s, from L. gustatus sense of taste; a taste, noun use of pp. of gustare to taste (see GUSTO (Cf. gusto)) + ORY (Cf. ory) …   Etymology dictionary

  • gustatory — [gus′tətôr′ē əlgus′tə tôr΄ē] adj. [< L gustatus, pp. (see GUSTATION) + ORY] of or having to do with tasting or the sense of taste: also gustative [gus′tətiv] or gustatorial [gus′tətôr′ē əl] …   English World dictionary

  • gus|ta|to|ry — «GUHS tuh TR ee, TOHR », adjective. of the sense of taste; having to do with tasting: »Eating fine foods gives gustatory pleasure. ╂[< Latin gustātus, past participle of gustāre to taste (< gustus, ūs taste) + English ory] …   Useful english dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»